Birincisinde kuluna sorumluluk yüklenmez,şöyle ki insan iradesi ve hürriyetinin olmadığı kaderinden ALLAH hiç bir kulunu sorumlu tutmuyor. Bunlar: İnsanın ne zaman nerede dünyaya geleceği, annesini babasının kim olacağı ve rengini ve cinsiyeti gibi özelliklerini nerde nasıl öleceği gibi kulun kendi elinde olmadığı hiç bir şeyden sorumlu tutmuyor. Fakat kulun özgür iradesini kullandığı her şeyden sorumlu olacağını da söylüyor.
Şöyleki ALLAH kulunun alacağı tüm rolleri tanıtır, iyi ve kötüyü kitabı Kuran’daanlatır, burollerden hangisini seçeceğini, seçmeyi kulunun özgür iradesine bırakır, cehennemegötürecek yollarşunlar başında da iblis olan şeytan ve onun askerleri var, şunlardacennetime götürecekyollar, modellerbaşında da peygamberler var der, istediğini seç istediğinin yolundan git, seçmek kişiye kula ait, bu seçtiği ve ve özgür iradesi ile yaptığı tüm şeyler onun kaderi olur.
Delil: ŞURA süresi 30:Başınıza gelen her musibet, kendi ellerinizle yaptıklarınızın sonucudur; üstelik O birçoğunu da affetmektedir. Başka bir ayet NİSA 79: Sana gelen iyilik, Allah'tandır. Başına gelen kötülük de nefsindendir. Seni insanlara peygamber gönderdik. Şahit olarak Allah yeter. Yine mesela: her şeyin bir ölçüye göre yarattığını şu ayet söylüyor.
Biz, her insanın işlediklerini, yaptıklarını kendi boynuna doladık. Kıyamet gününde onun için açılmış olarak önüne konacak bir kitap çıkarırız.” İSRA süresi 13, Başka bir ayette: De ki: “Hak, Rabbinizdendir. Dileyen inansın, dileyen inkâr etsin. Biz, zalimlere öyle bir cehennem hazırladık ki, onun duvarları kendilerini çepeçevre kuşatmıştır. Susuzluktan imdat dileyecek olsalar imdatlarına, erimiş maden gibi yüzleri haşlayan bir su ile cevap verilir. Ne fena bir içecek ve ne kötü bir kalma yeri! KEHF süresi 29,Başka bir ayette, İman edip Salih amel işleyenlere gelince, Allah onların mükâfatını tastamam verecektir.”
Bakara, 25 ve 82; Birçok ayette kaderimizin kendi uğraş ve çabalarımızı, ALLAH seçip yaratınca da bizim kaderimiz olmuş oluyor. Delil: NİSA 57, 122-123,173; MAİDE, 9. gibi ayetlerde: Biz ona iki göz, bir dil ve iki dudak vermedik mi? Ona hak ve bâtıl şeklinde iki yolu göstermedik mi?” Beled 90/9-10.Her şeyi yaratan ve birölçüye göre düzenleyen Allah’tır” Furkan 25/2.Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık”. Kamer 54/49 Gibi onlarca ayete sorumlu tutulacağımız kaderimizin insan iradesinin sonucu olduğuna örnektir zaman şu bilgi yanlış yani ALLAH önceden bizim kaderimizi yazmış olsaydı: mesela şeytan veya firavun veya ebucehil gibiler şöyle derdi yarabbi sen ezelde bunları bizim boynumuza yazdın. Yanibaşımıza yazmışın sen yazdığın içinde biz uyguladık, sen böyle istediğin için mecburen bizde böyle yaptık, bize neden ceza veriyorsundemezler mi? Haşa asla böyle bişi yok. Allah iyi yoluda kötü yoluda tarif ederek gösteriyor.
Mesela Kuran’daÂdemde, ibliste suç işliyor, şeytanAllah’a Asi olunca Allah’aiftira ederek sen beni saptırdın, Sen saptırdığın için ben saptım diyor, ÂDEMise: yarabbi ben nefsime zulmettim yasakladığın işi yaptım, günah işledim sen affet diye yalvarıyor suçunu kabul edip tövbe ediyor.Sonuç: Kuran’da kader var fakat kadercilik yok yani yanlış yolda yanlış işler yapıp sonrada kaderim böyle imiş diye suçu Allah’a atmak yok. Çünkü böyle yapan ilk kişi şeytan olan iblis idi onun yeride ebedi cehennem.
