İslam mezhepleri, başlangıçta İlk dönemlerde Ali ile Muaviye b. Ebu Süfyân arasındaki savaş ve İslâm toplumundaki bölünme Ehl-i Sünnet, Şia ve Haricîler şeklinde ilk mezhepsel ayrışmayı beraberinde getirmiştir. Bunların tamamı siyasi görüş ayrılıklarının ortaya çıkardığı oluşumlar!
Delil Kuranın Şu Ayetleri: Dinlerini parça parça edip guruplara ayrılanlar var ya; senin onlarla hiçbir ilişkin yoktur. Onların işi ancak Allah'a kalmıştır. Sonra Allah onlara yaptıklarını bildirecektir. Benzer mesajlar: Âl-i İmrân 3.103, 105; Enfal 8.46; Müminun 23.53; Rum 30.30-32. Erken dönemlerde değişik İslam şehirlerinde, bu şehirlerin adıyla anılan fıkıh okulları bulunmaktaydı. Şam (Evzâî), Kûfe, Basra, Medine okulları bunlardan bazılarıdır.
Daha sonra Irak okulu Hanefî, Medine okulu ise Mâlikî mezhepleri olarak konsolide olmuş, Şafii, Hanbelî, Zâhiriyye ve Ceriri mezhepleri daha sonra ortaya çıkmışlardır. Daha sonra İnanç etrafında yapılan tartışmalarla inanç (itikat) mezhepleri de ortaya çıkmıştır. Sünnîler günümüzde inanç açısından Mâtürîdiyye ve Eş'ariyye, fıkhi açıdan da Hanefî, Şafii, Mâlikî, Hanbelî ve bazen ise Ca'feriyye mezheplerine bağlıdırlar. Bu dört mezhepten ilki olan Hanefi mezhebi itikat olarak Mâtürîdiliğe diğer üç mezhep ise Eş'ariliğe bağlıdırlar.
Bu mezhepler dışında, Sünnilikte olan icma-i ümmete, kıyasa ve re'ye başvurulmasını kabul etmeyen, her sorunun çözümünü yalnızca Kur'an'da, Sünnette, sahabe ve tâbiunun görüş ve uygulamalarında arayan bir grup daha vardır. Bunlar; Selefiyye veya Selefiyyun (geçmişe bağlılar) olarak anılır. Bu düşünceye bağlı olanlar ortaya çıkan yeni sorunlara çözüm bulmakta yetersiz kaldıkları için fazla yandaş kazanamamışlardır. Hanbelî mezhebi, Selefiyye anlayışına en yakın Sünni mezhep olarak tanınır. Şiîlerin günümüzde bağlı olduğu en büyük fırka ise İmamiyye (Ca'feriyye’dir.) Bunun dışında sayıları az olmakla birlikte Zeydiyye ve İsmailliye fırkaları da günümüze ulaşmıştır. Haricîlerin ise günümüze ulaşmış olan tek fırkası İbâzıyyedir.
Yorum Yazın