İşveren yönetim hakkı çerçevesinde işçinin görevini değiştirme hak ve yetkisine sahiptir. Ancak işverenin bu hak ve yetkisini kullanırken Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesinde öngörülen “Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.” hükmünden hareketle dürüstlük kurallarına uyması gerektiğinden, görev değişikliğinin işçiyi istifaya zorlamak veya cezalandırmak gibi bir niyet taşımaması gerekir.
Diğer taraftan İş Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca işverenin görev değişikliği yapabilmesi için;
Görev değişikliğini işçiye yazılı olarak bildirmesi,
İşçinin de bu değişikliği 6 iş günü içinde kabul etmesi
Gerekir. Bu şekilde yapılmayan veya işçinin altı iş günü içinde kabul etmediği görev değişikliği işçiyi bağlamayacaktır. İşveren bu durumda işçisini eski görevinde çalıştırmaya devam edebileceği gibi teklif edilecek başka bir görev veya pozisyon yoksa kıdem/ihbar tazminatıyla birlikte tüm haklarını ödeyerek geçerli nedenle iş akdini feshedebilecektir. Ancak bu durumda iş akdinin geçerli sebep gösterilmeden feshedildiği gerekçesiyle işçinin işe iade istemiyle arabulucuya, sonrasında yargı yoluna başvurması mümkündür.
Görev değişikliğinin işçi tarafından 6 iş günü içinde kabul edilmemesine rağmen işverenin işçiyi yeni görevinde çalıştırmaya zorlaması halinde işçi aleyhte değişiklik yapıldığı gerekçesiyle fesih hakkını kullanabilecektir. Bu durumda da kıdemi bir yıldan fazla ise kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Sevgili okuyucular, bu hafta son olarak çok sorulan18 yaşın altındaki çalışmaların nasıl değerlendirileceği hususundan bahsetmek istiyorum. Bu konudaki sorumuz şöyle.
''13/8/1982 doğumluyum. İlk defa 16/4/1999 tarihinde SSK’lı olarak çalışmaya başladım. Mevcutta 5782 prim günüm var. İşe başladığım tarihte 18 yaşından küçük olduğum için EYT li olarak emekli olabilir miyim? Tahir A.''
İlk defa 8/9/1999 öncesi sigortalı olan vatandaşların 7438 sayılı Kanunla getirilen EYT düzenlemesi sonrası eski adıyla SSK, yeni adıyla 4/a kapsamındaki sigortalılık statüsünden emekli aylığına hak kazanabilmeleri için kadın ise 20 yıl, erkek ise 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlamış olmaları ve işe giriş tarihine göre kademeli emeklilik tablosunda belirlenmiş olan 5000 ila 5975 arasında değişen prim gün sayısı koşulunu sağlamış olmaları gerekiyor. 8/9/1999 öncesi işe girmiş olmakla birlikte işe girdiği tarihte 18 yaşını doldurmamış olan vatandaşlar da işe giriş tarihi itibariyle 5000 ila 5975 tarihleri arasında değişen prim gün sayısı koşulu ile 20/25 yıl sigortalılık süresi koşulunu sağlamaları ve işinden ayrılarak tahsis talebinde bulunmaları halinde yaşlılık aylığına hak kazanmaktadır.
Hal böyle olmakla birlikte sosyal güvenlik mevzuatına göre ilk defa 1/4/1981 tarihinden sonra malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi olarak işe başlamış sigortalıların işe başladıkları tarih itibariyle 18 yaşını doldurmamış olmaları halinde sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak 18 yaşını doldurdukları tarih esas alınmaktadır. Dolayısıyla ilk defa 1/4/1981 ila 8/9/1999 arasında işe başlamış ve işe başladığı tarihte 18 yaşından küçük olan vatandaşların emekli aylığına hak kazanabilmeleri için; Prim gün sayısı koşulunu sağlayıp sağlamadıkları hususunda 18 yaşını doldurup doldurmadıkları üzerinde durmaksızın, işe giriş tarihi itibariyle kademeli emeklilik tablosundaki prim gün sayısına bakmaları 20/25 yıllık sigortalılık sürelerini doldurup doldurmadıkları hususunda ise 18 yaşını doldurdukları tarihten itibaren kadın ise 20 yıl, erkek ise 25 yıllık bir sürenin geçip geçmediğine bakmaları.
Gerekiyor. Ayrıca 18 yaşın doldurulmasından önce geçen sigortalılık süreleri her ne kadar 20/25 yıllık sigortalılık süresinin hesabında dikkate alınmasa da 18 yaşını doldurdukları tarihten önceki sürelere ilişkin prim gün sayıları 5000/5975 prim gün sayısının hesabında dikkate alınmaktadır. Bu bakımdan 8/9/1999 öncesi işe girmiş okurumuz Tahir beyin kademeli emeklilik tablosuna göre 4/a statüsünden emeklilikte 25 yıl ve 5975 prim gün sayısına tabi olması nedeniyle en az 5975-5782 =193 prim gün sayısı (6 ay 13 gün) daha çalışması, ayrıca sigortalılık süresinin 18 yaşını doldurduğu 13/8/2000 tarihinde başladığı dikkate alındığında emekli aylığı bağlanması şartlarını 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracağı 13/8/2025 tarihinde sağlamış olacaktır.
Diğer taraftan, eski adıyla BAĞ-KUR (yeni adıyla 4/b) ve Emekli Sandığı (yeni adıyla 4/c) kapsamındaki sigortalılardan, bir meslek veya sanat okulunu bitirerek, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar için 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmadığından, bu kapsamda 18 yaşın altında kazai rüşt kararı tarihinden itibaren başlayan sigortalılık başlangıç tarihleri, aynı zamanda sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak esas alınmaktadır. Yazımızın sonunda şu hususu da hatırlatmak istiyorum. Yurtdışında çalışan işçilerimizin bu çalışma sürelerini veya resmi ikameti bulunan ev hanımlarının ikamet süreleri ilgili mevzuat çerçevesinde detaylıca değerlendirilerek durumlarına en uygun süreler belirlenip borçlanma işlemleri (gerekli belgeleri gönderebilmeleri halinde( Aksaray’daki emeklilik ofisimizde gerçekleştirilmektedir. İrtibat telefonu 0 532 541 542 02 70. Gelecek hafta yeni sorularınız ve yeni konularda buluşmak üzere hoşça kalın...
Yorum Yazın