Empati, çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi ile sosyal uyumunda önemli rol oynayan bir beceridir.
Yaş ile birlikte gelişen empati becerisi, okul öncesi dönemde öncelikle başkalarının duygularını anlamak (örn. üzüntü) ile sergilenirken, ilerleyen yaşlarda çocuklarda sosyal koşulların farkındalığı (örn. yoksulluk) ile gözlemlenebilir.
Çocuklar sosyal yaşam içinde yer alırken kabul etmeyi, uyum sağlamayı, nerede nasıl davranmaları gerektiğini öğrenirler. Bu aşamaların ardından kabul görmeye de başlarlar. Çocuk ancak sosyal olarak kabul gördüğünde sosyal iletişim içinde yer alabilir. Kabul görmenin en önemli koşullarından biri de empatidir.
Kendi ihtiyaçları ve duyguları kadar grup içindeki diğer bireylerin de duygularını ve ihtiyaçlarını fark etmek önemlidir.
Başkalarının davranışlarının altında yatan duyguları fark etmek, bu duyguların hangi tepkilere neden olduğunu anlayabilmek uyum için çok önemlidir.
Empati duygusu gelişmiş olan çocuklar çevrelerinde olup bitenleri daha iyi yorumlayabilir, başkalarının problemlerini daha kolay anlayabilir ve ilişkileri içindeki problemleri daha kolay çözebilirler.
Bu özellikleri de diğer çocuklar tarafından kolayca kabul görmelerini sağlar. Empati becerisi konusunda yetersiz olan çocuklar ise hem arkadaş hem de okul ortamında güçlüklerle karşılaşmakta, arkadaşlar tarafından reddedilmekte, davranış problemleri ve okul başarısızlığı gibi pek çok olumsuz durumla karşılaşabilmektedirler.
Anne-babalar bu özelliklerin gelişmesine nasıl yardımcı olabilirler?
Tüm ilişkilerde olduğu gibi anne-babaların çocuklarıyla ilişkilerinde de empatinin önemi büyüktür.
Bebeklik döneminden itibaren, sıcak ve duyarlı bir ebeveynlik yaklaşımına sahip olmak, çocuğun işbirliği ve yardım etme gibi olumlu davranışlarını fark etmek, bunlara dikkat çekmek ve bu davranışlar için övgü içeren, cesaretlendiren yorumlarda bulunmak, anne ve baba olarak başkalarına yardımcı olmak ve bunu çocuk ile paylaşmak, olaylar karşısında htikleri kendi duygularından bahsetmek, çocuğa kendi duyguları ve başkalarının duyguları hakkında ne düşündüğünü sormak, çocuğun olumlu ve olumsuz davranışları ile ilgili sebep-sonuç ilişkisini açıklayıcı konuşmalar yapmak, hem olumlu hem de olumsuz olay ve durumların konuşulabildiği bir aile ortamı yaratmak, çocuğun yaşıtlarıyla vakit geçirebileceği ve paylaşımda bulunabileceği etkinlik ve ortamlara katılmasına destek olmak, çocuğun empati becerisini geliştirerek, sosyal gelişimini ve uyumunu güçlendirecek ebeveynlik davranışlarından bazılarıdır.
Bu konuda çocuğa yapılan her türlü bilgilendirme ve ona model olarak örnek davranışlarda bulunma empati gelişimini destekler.
