Uzman Psikolog Hicran Akçay çocuklarda görülen öfkeye dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
Ebeveynlerin en çaresiz kaldıkları zamanlardan biri de çocuklarının öfkeleri ile başa çıkamadıkları zamandır. İstediği yapılmayan her çocuk, ısırma, bağırma, vurma, saç çekme gibi farklı yollara başvurabilir. Yaş ilerledikçe öfkeyi yansıtma şekilleri de değişir.
Burada dikkat edilmesi gereken konu ise öfkeyi yansıtma biçimi ile çocuğun zihinsel gelişimi arasındaki ilişkidir. 2 yaşındaki bir çocuğun öfkelendiğinde annesine/babasına vurması ile 10 yaşındaki çocuğun annesine/babasına vurması arasında farklar vardır. Çocuk büyüdükçe öfke kontrolü öğrenilmesi gereken bir özelliktir.
Peki çocukları ne öfkelendirir?
*Haksızlığa uğramak ve fiziksel ceza ile karşılaşmak,
*Çocuğun sınırlarına müdahale etmek,
*İsteklerin ve fiziksel ihtiyaçların karşılanmaması, verilen sözlerin tutulmaması,
*Anne baba ve öğretmenlerin aynı durum ve davranışlar için farklı tutum sergilemeleri,
*Kardeşi ya da diğer çocuklarla karşılaştırılması, çok sık eleştirilmesi ve çocuktan yapamayacağı şeylerin beklenmesi,
*Okul başarısızlığının yarattığı yetersizlik duygusu,
*Evde ya da çevrede fiziksel ve cinsel açıdan istismar edilerek benliğin zedelenmesi.
Eğer çocuğunuzun öfkesi, başkalarına veya kendisine yönelik fiziksel saldırılara dönüşüyorsa, öfke sizin için ciddiye alınması gereken bir konu olmuştur. Bu durum, çocuğunuzun duygusal alanı ile ilgili destek çalışmasına ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Çocuğunuza öfkesini ifade etmesi için nasıl yardımcı olabilirsiniz?
*Öfke nöbeti yaşayan bir çocuğun istediğini elde etmesini sağlamaktan kaçınılmalı, öfkeli olduğu zamanlarda çok kısa bir süre bile sakin kalarak durumla başa çıktığında onu takdir edin.
*Duygularını fark etmek ve bunu paylaşmak, duygularının kaynağını ve sonucunu gözlemleyebilmek, duyguların yönetilmesinde yardımcı olur. Örneğin günlük tutmak, ya da resimlerle duygularını anlatmak.
*Çocuğa karşı anlayışlı olup gerçekleşmesi mümkün olabilecek ya da olmayacak davranışlar değerlendirilmeli, mantık dışı olabilecek isteklerin gerçekleşmesinin neden mümkün olmadığı uygun bir dille anlatılmalıdır.
*Öfke model alındığı için de öğrenilmiş olabilir. Bu yüzden anne babaların çocuğu için uygun model olması gerekir. Ev ortamında; sorun çözme ve etkili iletişim becerilerinin kullanılıyor olması öfke kontrolünü olumlu yönde etkileyebilir.
*Öfke krizlerinde mola almak, ortam değiştirmek veya nefes egzersizleri yapmak, sakinleştirici durum ve manzaraları zihnimizde hayal ederek canlandırmak gibi teknikler sakinleşmede yardımcı olabilir.
Çocuğunuzun kızgınlığını anlamaya ve bununla baş etmeye yönelik tüm çabanıza rağmen öfkesi aşırı ve devamlı ise, profesyonel destek almaktan çekinmeyin!
Kaynakça, Prof. Dr. Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk Ruh Sağlığı. Özgür Yayınları.
