Zorbalık, çocuklar arasında -özellikle okullarda- yaşanan oldukça yaygın bir şiddet türüdür ve güçlü olan bireyin kendi kazanç ve memnuniyeti için kendisine karşı koyamayacak kadar güçsüz olana tekrarlayan ve acı veren nitelikte fiziksel, psikolojik, sözel, cinsel, saldırılarda bulunmasıdır.
Akran zorbalığı fiziksel, psikolojik, sanal ve sosyal olarak farklı şekillerde kendini gösterebilir. Dalga geçme, isim takma, gruptan dışlama, tehdit etme, korkutma, sözlü veya fiziksel sataşma, cinsel taciz gibi davranışlar akran zorbalığının örnekleri arasındadır.
Zorbalık davranışı, gösteren çocuklar genelde fiziksel ya da sosyal olarak kendilerini güçlü olarak algılar, dikkat çekmek ister ve böyle davranarak popüler olduklarını zannederler.
Güçlerini kötüye kullanıp, mağdur çocuğa zarar verir ve bundan pişman da olmazlar. Akranlarına saldırgan davranışlarda bulunur ve empati kurmakta zorlanırlar.
Akran zorbalığına maruz kalan çocuklar ise daha utangaç, hassas ve pasiftirler.
Zorbalığa karşılık vermek yerine, geri çekilirler. Zorbalığın hem zorbalığa uğrayan hem de zorba çocuklar için ciddi bir travmatik yaşantı olduğu, etkilerinin yaşam boyu sürdüğü ve toplum sağlığını da olumsuz etkilediği kabul edilir.
Zorbalığa uğrayan çocuklarda en çok depresyon, uyku problemleri, özgüven düşüklüğü, kaygı, yalnızlık hissi, okul başarısında düşme, intihar düşüncesi gibi birçok problem görülür.
Zorba davranış gösteren çocuklarda ise erken yaşlarda sigara ve içki, özel ve kamu mallarına zarar verme, kötü arkadaş gruplarına dâhil olma, düşük akademik başarı, okul devamsızlığı gibi problemler görülür.
Hem zorbalık yapan ve hem de zorbaca davranışlara maruz kalanlar anlaşılmaya ve desteğe ihtiyaç duyarlar.
Ailelere Öneriler
Çocukların, özellikle saldırgan davranışlarla istediklerini yerine getirmelerine izin verilmemeli, bu tür davranışlar pekiştirilmemelidir.
Çocuklara, sosyal olgunluğuna uygun görevler verilerek kendine güvenin gelişmesi yönünde desteklenmelidir.
Çocuklar kızgın ve öfkeliyken onlarla tartışmamalı, çocuk sakinleştikten sonra bu durum birlikte konuşularak değerlendirilmelidir.
Çocuğun seyrettiği TV programları, filmler ve oynadığı bilgisayar oyunları, ilgileri konusunda dikkatli olunması gerekir.
Televizyon izlemeyi sınırlandırmalı, hangi programları izledikleri, hangi bilgisayar oyunlarını oynadıkları kontrol edilmelidir.
Seyredilen film ve yaşanılan gerçek olaylar üzerinde mutlaka konuşulmalı, topluma uyan veya uymayan davranışlar birlikte değerlendirilmelidir.
Çocuklar çeşitli sosyal ve sportif alanlara yöneltilmeli, ilgi alanlarını ve hobilerini yapmaları için fırsatlar verilmelidir.
Aileler çocuklarıyla daha nitelikli zaman geçirmeli, zorbalık davranışlarına karşı dikkatli ve özenli olmalıdır. Zorbalık herhangi bir biçimde ortaya çıktığında uygun tepki vermemek, tekrarlama riskini pekiştirebilir.
Aileler çocuklarının diğer arkadaşlarının yanında popüler olması yönündeki arzularını, çocuklarına yansıtmaktan kaçınmalıdır.
Aileler çocuklarıyla sorgulayıcı nitelikte değil, paylaşım amacıyla sohbet etmeli, çocuklarının arkadaşlıklarını anlamaya çalışmalıdırlar.
Yaşamış ya da yaşıyor olduğunuz bu deneyimler sağlığınızı, ilişkilerinizi, gündelik hayatınızı bozacak düzeyde etkiliyorsa, bir uzmandan yardım almayı düşünebilirsiniz.
Kaynakça; http://emc.emu.edu.tr/akademik/rehberetkinlik.bulten1akranzorbaligi.pdf.
