Bağlanma Korkusu İlişkilerinizin Kâbusu Olmasın

Son yıllarda bu durum halk arasında “Issız Adam Sendromu” olarak da adlandırılıyor. Bu adlandırma bazı kişilere oldukça havalı hatta karizmatik geldiği gibi hatalı bir algı oluşabiliyor. Bu kişilerin, “Bende Issız Adam Sendromu var, kimseye bağlanamıyorum” diyerek ilişkinin sorumluluğunu almaktan kaçındıklarını söyleyen Uzman Klinik Psikolog Elif Efsun Tatar, aldatma davranışlarının sonrasında bu fikrin arkasına sakladıklarını kaydetti.

“Şunu unutmamak gerekir ki, Issız Adam filmini referans alacaksak, filmdeki karakter de uzun dönemde mutlu olamıyordu.” diyen Tatar, şunları söyledi: “Biz toplum olarak filmlerde gördüğümüz şeyleri, sebep ve sonuçlarına bakmadan değerlendirebiliyoruz. Issız Adam filmiyle ilgili olarak “kaçan kovalanır” şeklinde pek çok yorumla karşılaştım. Ancak kaçan her zaman kovalanmaz, ayrıca sadece kaçtığı için kovalanıyorsa da “Böyle bir ilişki başlasa bile nasıl yürütülür?” diye bir düşünmek gerekir. Bir ilişkide bir tarafın bağlanmaktan korktuğunu düşünün. Bu durum, kısa dönemde veya uzun dönemde, her iki tarafa da mutsuzluk getirecektir.”

Bağlanma korkusunun kadınlarda ve erkeklerde olabilmesine rağmen, genelde erkeklerin kendilerinde bağlanma korkusu olduğunu söyleyerek böyle davrandığını vurgulayan Tatar, bu noktada, toplumsal açıdan kadın ve erkek rollerinin değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. “Bağlanma korkusu olan bir erkekle karşılaşan birçok kadın, maalesef yanlış bir düşünceye kapılarak erkeğin bu sorununu çözmeye çalışıyor. Bu durumda oldukça yıpranıyor ve sonunda genellikle kendisini değersiz hissediyor.” diyen Uzman Klinik Psikolog Elif Efsun Tatar ile bağlanma konusunda merak edilenleri konuştuk.

Bağlanma Korkusu Nedir?

Bağlanma korkusu, kişinin birtakım bilinçdışı korkular sebebiyle ilişkiye ve karşısındaki kişiye bağlanmaktan kaçınması olarak tanımlanabilir. Bu korkular çok çeşitli olabilir; terk edileceği, acı çekeceği, karşı tarafı memnun edemeyeceği ya da ona layık olmadığı, ilişkide kendisine fazla müdahale edileceği ve özgürlüğünün kısıtlanacağı gibi düşünceler sebebiyle kişi bağlanmaktan korkabilir.

Bu Korkuların Kaynağı Nedir?

Bu korkuların kaynağına bakarsak, geçmiş yaşantılar, model alma, medyanın rolü gibi faktörleri görürüz. Geçmişte, bağlandığı bir kişiyle yaşadığı ilişkide mutlu olamamış, terk edilmiş ya da bir şekilde zarar görmüş bir kişi, gelecekte bağlanma konusunda korku duyabilir. Bağlanırsa yine acı çekeceğini düşünerek, farkında olmadan bağlanmaktan kaçınabilir.

Kişinin başına olumsuz bir deneyim gelmediği, çevresindeki kişilerin bu tip şeyler yaşadığı ya da bu tip söylemlerde bulunduğu durumlar da vardır. Kişi, kendi başına gelmeyen bir şey yüzünden de bağlanmaktan korkabilir. Ayrıca medyada sunulan örnekler de etkili olabilir. Medyada, kişinin bağlandığı kişi tarafından terk edildiği, aldatıldığı gibi farklı şekillerde zarar gördüğü örnekler sıkça sunuluyor. Kişilerin pek çok alandaki fikir ve eğilimlerini etkilemede çok büyük bir güç olan medyanın bu konuda da kişiler üzerindeki etkileri yadsınamaz.

Bu Durumda Kişi Nasıl Bir Düşünce Kalıbı Oluşturabilir?

Kişinin geçmişte bağlandığı durumlarda terk edilmesi, acı çekmesi, zarar görmesi yalnızca romantik ilişkilerle ilgili bir durum değil. Kişi geçmişte bir aile bireyi tarafından kabul görmemiş, ihmal edilmiş, sağlıklı şekilde bağlanamamış ya da bağlandığı kişiyi kaybetmiş olabilir. Bu gibi travmatik yaşantılar sonucunda kişi sağlıksız bir düşünce biçimi geliştirebilir ve “bağlanırsan kaybedersin, acı çekersin” şeklinde bir yargıyla hareket ediyor olabilir.

Bağlanma Korkusu Sadece Çiftler İçin Mi Geçerli?

Bağlanma korkusu sadece romantik ilişkilerle ilgili olmamakla birlikte, en çok etkilediği ve zarar verdiği alan romantik ilişkilerdir. Kişinin bilinçdışı bir şekilde bağlanmaktan kaçınması, zaman zaman karşı tarafı kendinden uzaklaştıracak şekilde hareket etmesi, ilişkiyi yıpratır ve zamanla çıkmaza sürükler. İlişkinin olumsuza doğru kayması ve zamanla bitmesi, kişinin bu inancını kuvvetlendirir. Psikolojide bu duruma “kendi kendini gerçekleştiren kehanet” denir. Yani kişi ilişkisinin bir şekilde kendisine acı vereceğini, terk edileceğini, sevilmeyeceğini düşünerek, farkında olmadan bu düşünce doğrultusunda yani ilişkinin sonunu getirecek şekilde davranır. Sonunda ilişki bittiğinde ise “Böyle olacağını biliyordum” şeklinde düşünür ve ilişkilerin acı vereceği fikri daha da güçlenir. Bu inanç güçlendikçe, sonraki ilişkilerine de taşınır ve bir kısır döngü şeklinde ilerler.

Özgürlüğünün kısıtlanacağı korkusuyla bağlanmaktan kaçınan bir insan ise, karşı tarafın pek çok davranışını özgürlüğüne tehdit olarak algılayacak ve sağlıksız tepkiler vererek ilişkinin yıpranmasına yol açar. Ya da özgürlüğünü korumak adına fazla uzak durarak veya pek çok şeyi paylaşmayarak, karşı tarafın daha çok soru sormasına, merak etmesine, müdahil olmasına yol açacak ve böylece yine özgürlüğünün kısıtlandığını düşünecek ve ilişkiyi sağlıklı bir şekilde yürütemeyecektir.

Bu Kişiler Nasıl Anlaşılır?

Bağlanma korkusu pek çok sebepten kaynaklanıyor olabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir nokta var. Bazen kişiler “bende bağlanma korkusu” var diyerek karşı tarafa gereken ilgiyi göstermez, bazen ise karşısındakini aldattıysa ve bu ortaya çıktıysa “bağlanma korkum var, o yüzden yaptım” diyerek bu kavramın arkasına sığınabilir. Ayrıca, özellikle medyanın etkisi ile bağlanma korkusunu “havalı” olarak gören kişiler de var. Bu kişilerin gerçekte bağlanma korkuları olup olmaması bir yana, bağlanma korkusu bu gibi durumları haklı gösterir. Yani bağlanma sorunu aldatmaya bahane değildir.

Eğer kişi, bağlanmayla ilgili bir sorunu olduğunu düşünüyorsa, bir klinik psikoloğa başvurarak destek almalı, gerekirse bu sorununu çözene kadar romantik ilişkiye başlamayı ertelemeli. Aksi takdirde hem kendisi hem de ilişkide olduğu kişiler açısından oldukça yıkıcı sonuçların ortaya çıkması kaçınılmaz olabilir. Haber: Fatıma Esra Öz