2018 Yılının En İyi 7 Tıbbi Keşfi

Dünyaca ünlü Cleveland Clinic her yıl olduğu gibi 2018 yılında da medikal alana damgasını vuran buluşları seçti.  Bu buluşların 2019 yılında tıbbi alanda büyük ses getirmesi hedefleniyor.  12 yıllık Prix Galien USA Ödülleri için 2018'in en iyi tıbbi teknolojisine aday gösterilenler açıklandı.  Ayrıca AmericanCertificationAgency tarafından açıklanan sağlık alanındaki gelişmelerden de ilgi çekici olanları hazırladığım listeye ekledim.

1. 3D Yazıcı ile Hastaya Özgü Ürünler

3D yazıcı teknolojisini kullanarak, tıbbi cihazlar artık bir hastaya özel olarak üretilebilecek.  Hastaya özgü boyutlardan modellenen cihazlar, belirli tıbbi gereksinimleri karşılayan hastalarda vücut tarafından daha fazla kabul görmeyi sağlayacak.  3D yazıcı ile sağlanan çok yönlülük, hastalara en gelişmiş bakımı sunarken aynı zamanda komplikasyon riskini en aza indirebilecek. Bu alanda en önemli çalışmalar, vücut dışı protezler, kafatası implantları ve ortopedik implantlar, ayrıca hava yolunu daraltan hastalıklar için özelleştirilmiş hava yolu stentlerini kapsıyor. Teknoloji ayrıca cerrahi planlamada yardımcı oluyor.  Silikon Vadisi’nde Auris Health firmasında cerrahi robotlar için algoritmalar geliştiren Dr. Elif Ayvalı, “2016 yılı itibariyle FoodandDrug Administration (Amerika’daki Sağlık Bakanlığı), medikal cihaz ve implantların üretiminde 3D yazıcı kullanan ürünlerin başvurularını değerlendirmeye başladı” dedi.

2. Yapay Zekânın Sağlık Sektöründe Ortaya Çıkışı

İnsanlığıngeleceği için bir tehdit olarak düşünenler olsa da yapay zeka (AI) günlük yaşamın bir parçası haline geldi. Sağlık hizmetlerinde, AI karar destek, görüntü analizi ve hasta tirajındaki uygulamalarıyla sistemi destekliyor. Yapay zeka, hekimlerin hastaların tıbbi görüntülerini kolayca incelemelerine ve daha iyi karar vermelerine yardımcı olurken, hekimlerin yaşadığı yorgunluğu da azaltıyor. Örneğin, bu algoritmalar tıbbi görüntülerdeki sorunlu bölgelere dikkat çekip, tarama sürecine yardımcı olabiliyorlar. Ayrıca, hasta güvenliği açısından klinikler arası farklılıkları azaltıp, ayni testlerin tekrarlanmasını engelleyebilmeye yardımcı olabiliyorlar. AI, hekimlerin elektronik kayıt sistemi içindeki çok sayıdaki veriyi hızlı bir şekilde yorumlayabilmesine yardımcı oluyor.

Bu sene yapay zeka alanındaki gelişmelerin yarattığı dalganın tıp alanındaki gelişmelere de yansıdığını dile getiren Dr. Elif Ayvalı, “Bu sene yapay zeka uygulamaları daha çok radyoloji, cerrahi proseslerin optimizasyonu ve hasta durumunun gözlemlenmesi konularına odaklandı.  Bu teknolojilerin geliştirilmesi ve hastanelerde yerini alabilmesi için ilk adım var olan verilerin dijitalleştirilmesi ve yeni verilerin toplanması. Bu yüzden, firmalar ve araştırma hastaneleri arasında ortaklık anlaşmaları imzalanmaya başladı. Cleveland Klinik ve Watson isimli yapay zeka programını geliştiren IBM arasındaki ortaklık buna bir örnek. Hastaların verilerini kaydeden ve ameliyathaneyi gözlemleyen sistemler hastanelere yerleştirilmeye başlanıyor” diye konuştu.

3. Tıp Eğitimi için Sanal ve Karma Gerçeklik

Sanal ve karmagerçeklik, simüle edilmiş ve karma ortamları oluşturmak için bilgisayar teknolojisinin kullanımını içerir. Sanal gerçeklik ve karma gerçeklik, popüler bilgisayar oyunlarında, geleceğe yönelik efektlerle kitleleri büyülüyorlar. Ancak VR / MR teknolojisinin uygulama alanları oyunlarla kısıtlı değil. Son zamanlarda bu gerçeklik sistemleri becerilerini geliştirmek isteyen sağlık profesyonellerinin ilgisini çekti.  Artık geleneksel hale gelen simülasyon tıp eğitimini, popüler olan VR / MR programlarıyla geliştirilmesi hedefleniyor.  

4. Robotik Cerrahide İnovasyon

Bugün yapılan çoğu ameliyat, bilimin el verdiği en kısa sürede ve en az hasarla yapılabiliyor. Cerrahi alanda bu adaptasyon kısmen cerrahin robotlarla bütünleşmesi ile ortaya çıktı. Ameliyathanedeki robotlar cerrahlara aşırı hassasiyet için rehberlik ediyor. Günümüzde robotlar, cerrahi alanda omurgadan endovasküler işlemlere kadar her yerde kullanılıyor. Minimal hasarlı robotik cerrahi, hastaların konforu açısından büyük destek sağlıyor. Hastaların, kısa zamanda iyileşmesine yardımcı olurken, ameliyat sonrası daha az ağrı duymaları da bu yöntemin faydalarından sadece birkaçı olarak sıralanıyor.

5. Kişisel Robotlar

Bu yıl kişisel sağlık robotları, romatoidartrit, kalp yetmezliği ve  geç evre böbrek hastalığı gibi kronik hastalıkları yönetmelerine yardımcı olmak için hastaların evlerine kullanılmaya başladı. Bu robotlar, ilaç kullanımının izlenmesini, hastaların doktor sırasını takip etmeleri için motive ediyor ve gerektiğinde doktor veya eczacılarla bağlantı kurmasını sağlıyor.

6. Sürekli Glikoz İzleme Sistemi

Sürekliglikoz izleme sistemi diyabet hastalarında şeker ölçüm cihazlarını artık rafa kaldırıyor. Parmak ucundan bir damla kanla, kan şekerini ölçen ölçüm çubukları ve cihazları yerini artık sürekli glikoz ölçüm sistemlerine bırakıyor. Bu cihazlar genellikle hastanın üst koluna ya da karın kısmına hasta tarafından yerleştiriliyor. Hastalar, her 10 -14 günde bir demir para büyüklüğündeki cihazı değiştirerek parmak ucundan kan şekerine bakmaya gerek kalmadan, kan şekerlerini kontrol edebiliyorlar. Aynı zamanda değerleri hasta sevdikleriyle ya da doktoruyla da paylaşabiliyor. Sonuçlar ayrıntılı olarak analiz edilebiliyor. Bu sistemlerin bir diğer avantajı da bu sistemlerde hasta akıllı telefon ya da saatinden kan şekeri seviyesini sürekli takip edebiliyor. Kan şekerinin artması ya da azalmasında hastaya uyarı yapabiliyor. Ayrıca cilt altına yerleştirilebilen 6 aya kadar kan şekerini ölçen glikoz sensör sistemleri de kullanıma girdi. Colorado Üniversitesi Barbara Davis Diyabet ve Diyabet Araştırmaları Merkezinden Dr. Halis Kaan Aktürk, bu yeni teknoloji ile ilgili şunları söyledi: “Sürekli glikoz izleme sistemleri Amerika’da artık çok yaygın şekilde kullanılıyor. Özellikle tip 1 diyabette akıllı insülin pompaları, yapay pankreas ile birlikte kullanılabileceği gibi insülin enjeksiyonu kullanan hastalarda da sonuç alınabiliyor.

7- Hastaneye Gitmeden Önce İnme Tanısı için Vizör

İskemik inmelerden daha az görülmesine rağmen, kanın beyindeki yırtılmış bir kan damarından kaçmasına bağlı (hemorajik) inmeler, inme ölümlerinin yaklaşık yüzde 40'ından sorumludur. Kontrolsüz kanama, beynin şişmesine ve hasar görmesine neden olabileceğinden, etkili tedavi için hızlı tanı hayati önem taşır. Tanıyı hızlandırmak için sağlık çalışanları, beyindeki kanamayı tespit edebilen kanama tarama siperi gibi yeni ve gelişmiş teknolojiler kullanıyor. Hastaneye gitmeden önce etkin bir tanı aracı olan hemoraji taraması, tanı ve tedavi için önemli ölçüde zamanı kazandırıyor.

Fatıma Esra Öz’ün Özel Haberi