Sağlıkta Şiddetin Hukuki Boyutu Nasıl Olmalı?

 “Hastave hasta yakını sıfatıyla hastanede bulunduğunuz zamanları bir hatırlayın”diyen Gülaslan, “O anlarda sağlık hizmetine kavuşmak birincil ihtiyaçtır.Doktoru görmek ve derdimize çare bulmasını hemen isteriz. Hastanede bulunan tümkişiler için de aynı durum geçerlidir. Sağlık hizmeti, sağlık tesisininözelikleri gereği yavaşlayabilir, tıbbi malzeme eksik olabilir, yatakolmayabilir, acil durumda başka vakalar olabilir ya da doktora ulaşmak zorolabilir. Bu listeyi sayfalarca uzatabiliriz.

Tümbu durumlarda birincil ihtiyaca kavuşmak zaman alabilir” dedi. Maalesef bu tarzdurumlarda iletişim kazalarının, kavgaların oluşmasına sebep olabildiğinisöyleyen Sağlık Hukuku Avukatı Pınar Aksoy Gülaslan, sağlıkta şiddet konusundasorularımı yanıtladı.

Sağlıkta Şiddet Nedir?

Sağlıkhizmetinin sunumunda doktora ve yardımcı sağlık personeline karşı uygulananfiziksel ve psikolojik şiddet maalesef çok ciddi bir sorun haline gelmiştir.Haftada iki ya da üç kez gazetelerin üçüncü sayfalarında bu haberlerlekarşılaşıyoruz. Bunu sadece doktora karşı şiddet olarak ifade etmekistemiyorum. Doktorun yanında çalışan ve maalesef medyada yer almayan çoğuolayda yardımcı sağlık personeli ve diğer çalışanlar da yoğunlukla şiddetemaruz kalabiliyor. Sağlık personeli en çok acil servisler, cerrahi alanlar,ameliyathane, yoğun bakım ve psikiyatri birimlerinde şiddet ile karşı karşıyakalıyor. Birinci sırada ise acil servisler yer alıyor.

Sağlıkta Şiddeti Önlemek İçinHukuki Olarak Neler Yapılmalıdır?

İletişimsorunları hakaret, tehdit, yaralama ve öldürme suç tiplerine sebep olabiliyor.Bunların içinde ise hakaret en çok maruz kalınan suç tipidir. Sağlık hizmetinedeniyle şiddete, tehdide, hakarete maruz kalan sağlık görevlisi CumhuriyetBaşsavcılığı ve adli kolluğa yani polis ya da jandarmaya müşteki-şikayetçisıfatıyla suç duyurusunda bulunabilir. Adli makamlarca ifadesine başvurulur.Sanık hakkında dava açılması halinde duruşma günü tarafına bildirilir. Buna icabetederek ilk duruşmaya gitmesi önemlidir. Açılan davaya bir dilekçe vererekmüdahil-müşteki olarak katılabilir. Bize yansıyan çoğu vakada sağlıkpersonelinin şikayetçi olduğu sonrasında ise bu şikayetlerinin sonuçlarınıtakip etmediği, davalara katılmadığı görülüyor. Kamu görevlisi sağlıkgörevlileri bakımından ise, ayrıca bazı düzenlemeler mevcut. Bakanlık ve bağlıkuruluşlarında; sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerden dolayıpersonele karşı işlenen suçlar sebebiyle ceza hukuku kapsamında yürütülmekteolan işlemler ve davalarda personelin talebi üzerine Bakanlık ve bağlıkuruluşlarınca hukukî yardım yapılır. Bakanlık avukatlarınca hukuki yardımyapılması mümkündür.

SağlıkBakanlığı Çalışan Güvenliği Genelgesi, uyarınca sağlık çalışanlarına yönelikşiddet olaylarını takip etmek üzere “Bakanlık Beyaz Kod Birimi” kuruldu. Bubirim 24 saat hizmet veriyor. Mağdurlar “113” numaralı telefon ve“www.beyazkod.saglik.gov.tr” internet sayfası aracılığı ile Beyaz Kod Biriminebildirim yapabilecek. Bu kapsamda hastanelerde gerekli güvenlik önemlerininalınması gerekliliği de ayrıca düzenlenmiştir. Görüldüğü üzere mevzuatkapsamında önleyici tedbirlerin alınması gerekliliği vurgu yapılmış, sağlıkçalışanına hukuki yardım öngörülmüş ve suç tiplerine göre de Türk Ceza Kanundacezalar düzenlenmiştir.

Sağlıkta Şiddet Konusunda TürkiyeVe İngiltere Kıyaslaması Yapabilir Misiniz?

İngilteresağlık sistemi açısında ülkemize göre çok farklı. İlaca ve doktora ulaşımkurallara çok sıkı bağlı ve daha zor olduğunu söyleyebiliriz. Öncelikle acilhaller dışında bağlı olduğunuz NHS'ye (Ulusal Sağlık Servisi) ilk müracaatınızıyapmalısınız. Randevuyu en erken bir hafta sonrasına kadar alabiliyorsunuz.Hastanelerin acil servislerinde ise, acil bir hal yok ise, ortalama bekleme süresi6-12 saat arası değişiyor. Sağlık sistemindeki ekonomik yaptırımların yoğunolduğu bir ülke.

Yapılanbir çalışmada, İngiltere'de NHS çalışanlarına karşı 2015-2016 ve 2016-2017yılları arasında rapor edilen saldırılarda yüzde 6 oranında artış olduğu tespitedilmiş. İki yıl içinde genelde artış oranı ise yüzde 9,7 olarak rapor edilmiş.Aslında bu sayı gerçekten çok fazla. Ülkemizde şu an uygulanan kamu özelortaklığı ile yapılan şehir hastanelerinde İngiliz sağlık sistemi çoğunluklaörnek alınmıştır. Bu tablo iyi okunmalı ve düzenlemeler yapılmalı. Hukuk,özünde ortaya çıkan sorunlar yönünden önleyici ve caydırıcı yaptırımlarıylagerekliliktir.

Sağlıkta Şiddeti Önlemek İçinEmniyet Önlemleri Alınmalı Mı? Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında Mı Bırakılmalı?

Bakınızşu ana meclis gündeminde olan kanun teklifinde sağlıkta şiddetin önlenmesi içinmaddeler mevcut. Sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle kasten işlenensuçlardan şüpheli olanlar, kolluk görevlilerince derhal yakalanacak akabindeCumhuriyet başsavcılığına sevk edilecek. Cumhuriyet savcısı adli işlemleriyerine getirecek. Bu suçların soruşturmasında, kolluk tarafından müşteki,mağdur veya tanık olan sağlık personelinin ifadeleri iş yerlerinde alınacak.Bunlar yeterli olacak mı uygulamada da göreceğiz. Ancak daha önce de ifadeettiğim gibi ne kadar emniyet tedbiri aslanız da sağlık sisteminde sağlıkpersoneli- hasta iletişiminin güçlendirilmesi çok önemlidir. Biz sosyal birhukuk devletiyiz. Şiddete başvuranın sosyal güvenlik kapsamından çıkarılması bukapsamada ele alınması gerekmektedir.FatımaEsra Öz’ün Haberi