Sağlıkta Şiddet Kaç Taraflı?

 Şiddetin gün geçtikçe daha çok gündeme gelmesindeki nedenler neler? Bu konuda Twitter üzerinden yaptığım ankette “Sizce sağlıkta şiddet sorunu çözülür mü?” sorusuna katılanların yüzde 70’i hayır dedi. “Sizce sağlıkta şiddet nasıl önlenir?” soruma gelen yanıtlar ise, özellikle farklı bakış açıları kazandırması için önem taşıyor.  Aile Hekimi Mehtap Gürbüz Aslan, “Maalesef şimdiki nesil için sevgi saygı hoşgörü kaybedildi. Cezaların yaptırım gücü olmalı. Ertelenmemeli ve sağlığa ulaşım şiddet uygulayan kişi için ücretli olmalı” dedi. 

“Hasta Hakları Aynı Zamanda Sağlık Çalışanlarının da Haklarını Korur”

Sosyal Hizmet Uzmanı Fatma Tuncay, “Hasta hakları birimleri ve çalışan hakları birimleri hizmet alan ve veren arasında kutuplaşma yaratmaktadır. Öncelikle hasta haklarının aynı zamanda sağlık çalışanlarının da haklarını koruduğunu anlamamız gerekiyor” diye konuştu.

“Doktorların Hastalara Uyguladığı Şiddetin Birçok Aşaması Var”

Gazeteci Eser Akgül, şunları söyledi: “Sağlıkta şiddet' denildiğinde, genelde hasta ve hasta yakınlarının sağlık çalışanlarına uyguladığı şiddet akla geliyor. Ancak doktorun hastalara uyguladığı şiddet, hastanın doktora uyguladığı şiddetten oran olarak daha fazla ve üstelik 'bilinçli' yapılıyor. Hastanın uyguladığı şiddeti çok rahat ölçebilirsiniz. Bu şiddet hakaret, darp, yaralama ya da öldürme şeklinde kendini açıkça gösteriyor. Doktorların hastalara uyguladığı şiddetin ise birçok aşaması var; gereksiz yazılan ilaçlar, gereksiz yaptırılan tahliller, tetkikler, hastaları azarlama, özel muayenehanelerdeki yüksek ücretler, ilgisizlik, bilgisizlik, yanlış ya da eksik müdahaleler... Bu aşamaları çoğaltabiliriz. Bütün bunların yanında görevini kötüye kullanan doktordan ve sağlık çalışanlarından da bahsetmek mümkün. Şiddet ailede, iş yerinde, okullarda, sosyal ortamlarda hızla artan bir güç. Bu durumu ortaya çıkaran nedenleri ve çözümleri için, toplumun bilinçli her bireyi elini taşın altına koyması gerekiyor.”

“32 Saniyede Nasıl Muayene Edeceğim?”

Acil Tıp Uzmanı Dr. Ahmet Şenel, konu ile ilgili şu düşüncelerini paylaştı: “Bir acil tıp uzmanı olarak en çok şiddet gören branşız. Bunun sebeplerine baktığımızda acilde yaşadıklarımı düşünürsem. İlk olarak,  acil servislerin herkese ücretsiz ve sınırsız olmasıdır. Gerçek acil hastalarına değil de, poliklinik randevusu almak istemeyen, alsa da beklemek istemeyen, internette okuduğu yüzünden panik olan, evde sıkılan ya da yıllardır kronik sorunları olan insanlara hizmet veriyoruz. Doğal olarak zaten doktor sayısı az ve doktora düşen hasta sayısı artıyor. Bu da gerçek acil hastalarına zamanında müdahale edemememize neden oluyor.

Öncelikle Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği 32 acil durum dışında acil servise gelen ya da 112 ambulansını arayan kişiden verilen hizmetin ücreti alınmalı. Yıllardır İstanbul'da çok yoğun acillerde çalıştım. Yeşil alanda 32 saniyede hasta muayene edip reçete yazdığımızı bilirim. 32 saniyede nasıl muayene edeceğim, nasıl konuşup derdini öğreneceğim ve çözüm bulacağım?  Sonuç umduğunu bulamayan ve sistemin günah keçisi olmuş hekimler.”

“Sağlıkta Performans Sistemi Değil, Kaliteye Odaklanan Sağlık Politikaları”

İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Güler Bahadır, ise şunları söyledi: “Yasal yaptırımlarla: İlk olarak şiddet uygulayan Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan yararlanmayacak. İkinci olarak, hapis ve para cezaları caydırıcı boyutta olacak.

Ayrıca tüm medya kanallarında şiddet konusunda toplumu eğitmektir. Bu konuda Tabip Odalarının öncü olması, bir kampanya başlatılması çok etkili olacaktır. Aynı eğitici önlemler acillere gereksiz başvurular için de alınmalı. Ayrı konu gibi görünse de aynı konunun farklı boyutunu içeriyor aslında.  Keza sağlıkta performans sistemi değil, kaliteye odaklanan sağlık politikaları oluşturmak da en başta yapılması gerekenlerden biri. Hepsi aynı bütünün parçalarıdır.”

“Algılanan Risk Ne Kadar Yüksek Olursa, Belli Miktarda Azalma Sağlanabilir”

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Birhan Yılmaz, “Bu konuda Hıncal Uluç'un trafik için üzerinde durduğu 'algılanan risk' kavramı önem arz ediyor. Algılanan risk ne kadar yüksek olursa, hasta muayene alanı dışındaki bölgelerde kameralar olur ve gerekli uyarılar yapılırsa belli miktarda azalma sağlanabilir. Buradaki en hayati sorun, ülkemizde kişilere sorumlulukları gelişmeden haklarının verilmiş olmasıdır. Sorumluluk duygusu olmadan talep edilen 'sözde hak' etme algısı kişilerde, özellikle hasta yakınlarında uygunsuz tavırlara yol açıyor. Hâlbuki aynı tavrın adliyede sergilenmesi neredeyse imkansız, hakkı olsa bile.” diye konuştu.

“Önemli Olan Suçun İşlenmeden Önce Önlenmesidir”

Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Recep Akdur, şunları söyledi: “Şiddet toplumumuzda genel bir sorun. Kadın, çocuk, göçmen, yoksul ve sağlık personeli olmak üzere tüm güçsüz savunmasız kesimleri kasıp kavuruyor.  Zemininde, hızlı göçün iri birer köye dönüştürdüğü kentler var. Toplumsal yapıdaki çözülme, ekonomik zorluklar, adalet mekanizmasının yavaş işlemesi, aile yapısının zayıflaması, topluma ve kendine yabancılaşmayı getiriyor. Toplumsal destek ve denetimden de yoksun kalan bu gruplar ne geldiği yörenin ya da köyün değerlerini koruyabiliyor ne de onun yerine kentli değer sistemlerini koyabiliyor. Sonuçta örselenmiş, anlamsızlığın ve değer yoksunluğunun pençesine düşmüş ve yabancılaşmış, hiçleşmiş bireyler haline geliyorlar. Kendilerini ezik, aciz ve güçsüz olarak hissediyorlar. Yaşadıkları acıların sorumluluğunu başkalarında arıyor ve öfkelerini onlara yöneltiyorlar.  Bu duyguyu dengeleyebilmenin en kestirme yolu ise kendilerinden daha zayıf olanlara şiddet uygulamaktır.

“Mesleki tatminleri, Motivasyonları ve Hizmet Performansları Düşen Sağlık Personeli”

Psikolog Serap Duygulu ise şunları söyledi: “Günümüzde şiddete her alanda rastlanmakta. Altında yatan sebeplere bakıldığında, şiddetin özendirilmesinden hukuki olarak yeterli yaptırımların bulunmamasına kadar pek çok sebep gözlenebilir. Toplumun her kesiminde varlığını gösteren şiddet olgusu bazı alanlarda daha sık karşımıza çıkıyor. Özellikle, yoğun iş yükü, stres ve kaygının daha fazla bulunduğu sağlık sektöründe şiddet olaylarına daha fazla rastlanılıyor. Araştırma sonuçları, sağlık alanında hizmet verenlerin diğer iş alanlarında çalışanlara göre 16 kat daha fazla saldırıya uğradığını gösteriyor.  Yaşanan bu şiddet olayları hasta ve hasta yakınları açısından ayrı ayrı değerlendirilmeli.

“Caydırıcı Hukuki Düzenlemelerin Yapılması Önemli”

Avukat Pınar Aksoy Gülaslan, ise şu bilgileri verdi: Sağlık hizmetinin sunumunda şiddet ciddi bir sorun haline gelmiştir.  Sağlık personeli en çok acil servisler, cerrahi alanlar, ameliyathane, yoğun bakım ve psikiyatri birimlerinde şiddet ile karşı karşıya kalmaktadır. Şiddetin sonucunda meslekten soğuma, defansif tıp, bezginlik, psikolojik rahatsızlıklar, yoğun ve riskli alanlarda çalışmama isteği ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personele karşı görevleri sırasında veya görevleri dolayısıyla işlenen kasten yaralama suçunun, tutuklama nedeni varsayılan suçlardan olduğu kabul edilmekte ise de;  sağlıkta şiddetin azalmasına ve toplumsal bilincin oluşmasına katkı sağlamadığı ortaya çıkmıştır. Sağlık personeline yönelik şiddet özellikle son yıllarda artmıştır.  Caydırıcı hukuki düzenlemelerin yapılması önemlidir. Özel bir yasal düzenleme ihtiyacı vardır. Hekim hakları ayrıca düzenlenmelidir. Hasta haklarının hukuka ve etiğe uygun kullanımı konusunda hastalar bilinçlendirilmelidir. Hastanelerde bu konuda özellikle psikoloji, iletişim ve davranış bilimleri eğitimi almış yeterli sayıda personel istihdam edilmelidir. Çünkü sağlık hepimize lazım...”Fatıma Esra Öz’ün Özel Haberi