Kapadokyanın Saklı Kalmış Vadisi Sofular Vadisi

AKSARAY Gülağaç ilçesi Sofular Beldesinde bulunan vadi, çok sayıda kilise, manastır, kayadan oyma evler, yeraltı şehirleri ve mezar odaları ile dikkat çekiyor. Vadinin tarihi geçmişiyle ilgili kayıtlarda çok fazla bilgi bulunmamasına karşılık, Nenezi Dağının eteğinde bulunması önemini arttırıyor. Nenezi Dağını önemli kılan özelliği höyük yaşamının başladığı 10 bin yıl önce, dağdan çıkartılan obsidyenden kaynaklanmaktadır. Dönemin en önemli madeni konumundaki obsidyen, her türlü alet yapımında kullanılmış, hatta ticareti de yapılmıştır. Günümüzde höyükler üzerinde bulunan ve siyah camsı taş olan obsidyenler, bölgedeki Nenezi veya Göllüdağ'dan getirilmiştir. Bir rivayete göre, Sofular Vadisi içindeki bir mağaradan Nenezi Dağının zirvesine tünel ulaşmaktadır. Mağara içindeki dağ yönüne giden tünel dikkat çekerken, kasaba halkı tünelin sonuna kadar gidemediklerini belirtiyorlar.  Vadi içinde camiye dönüştürülmüş kilise, kemerli yapısıyla dikkat çekmektedir. Yaklaşık 400 yıl önce buraya gelen Türkler, kayadan oyma evlere yerleşmişlerdir. Uzaktan incelendiğinde basit gibi görünen ev yapıları, kayadan oyma evlerle bütünleşmiştir. Yaklaşık 40 yıl önce kasaba 300 metre uzağa tarım alanları içine taşınırken, onlardan kalan evler  vadi içinde günümüzde de dikkat çekmektedir.  Sofular Vadisi, önemli bir yerleşmeye ev sahipliği yaparken, tarihi devirler içerisinde İpek Yolu'na komşu olması nedeniyle de ticaret açısından önemli bir merkez olmuştur.  Sofular Vadisi yamaç yerleşimi ve kaya mekanları ile ilgili olarak arkeologların yaptığı incelemede, buradaki kaya mekanların ve yüzeydeki yapıların; Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerini yansıttığı tespit edilmiştir. Yüzeydeki konutlardan buranın yakın dönemde Rumlar tarafından kullanıldığı tespit edilirken, yüzeyde ise çok sayıda Ortaçağ, Osmanlı ve yakın döneme ait seramik bulundu.  Sit alanı ilan edilen vadinin turizme açılması için çalışmalar devam ederken, vadi I. ve III. derece arkeolojik doğal ve kentsel sit alanı olarak ilan edilmiştir. Haber:Mustafa Keçecioğlu