Dijital Medyanın Bağımlısı Olduğunuzun Farkında Olmayabilirsiniz?

Bağımlılık konusunda bütün dünya büyük bir mücadele verse de, bağımlılık çeşitleri gün geçtikçe artmaya devam ediyor. Dijital bağımlılık da bir hastalık olarak tanımlandığı için bu konuda da çalışmalar yapılıyor. İnternet eğer doğru kullanılmazsa; özellikle belli yaş grubu çocuklar için tıpkı alkol ve uyuşturucu madde gibi bir bağımlılık haline gelebiliyor.

Örneğin Türkiye’de internet kullanma yaşı her geçen gün düşüyor. Araştırmalar iki yaşa kadar indiğini gösterse de, çevremizde 6 aylık bebeklerin elinde bile tablet ya da cep telefonu görmek normal hale geldi. Bu konuda görüşlerine başvurduğum, bağımlılık üzerine araştırmalar yapan ABD’de bulunan Mayo Clinic Tıp Fakültesi Bağımlılık Psikiyatrisi Bölümü Öğretim Üyelerinden Dr. Ulaş M. Çamsarı, şunları söylüyor: “Davranış bilimlerinde bağımlılık, tekrarlama isteği uyandıran, kontrol edilemeyen, giderek artan miktarda zaman ve efor gerektiren, azaldığında ya da kısıtlandığında huzursuzluk yaratan bireyin ve çevresindeki bireylerin genel işlevlerini ciddi şekilde etkileyen bir davranış sendromu olarak tarif edilir. Ayrıca ödül ve cezanın bu sistemle ilişkisi var.

Beynin kendini motive etme ödüllendirme sistemi kabaca NukleusAccumbens yani dopamin depolarından sağlanır. O halde, sevdiğiniz şeyleri yaparsanız, beyin de sizi ödüllendirir, istemediğiniz şeyler ise cezadır. Bunların bir kısmı genetik olarak kodludur bir kısmı ise öğrenilir. Ödüllendirme ve cezalandırma bağımlılık tedavisinde kullanılabilir zaten bağımlılık tedavisi denilen yöntemler bütünü bir öğrenmedir. Karmaşık bir davranış değişikliğine zorlanmadır, keyif yöntemlerinin el değiştirmesidir.”

Çocukları Sanal Dünyadan Koruma Rehberi

Bağımlılık konusunda aileleri  bilinçlendirmek amacıyla Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Şakiroğlu ve CNN TÜRK Haber Programları Müdürü Cansel Poyraz Akyol, Çocukları Sanal Dünyadan Koruma Rehberi ‘Kapat’ isimli kitap hazırladı. Kitapta, çocukların internet, bilgisayar ve akıllı telefon aldığında bu cihazları ve sosyal medya platformlarını nasıl kullanmaları gerektiği hakkında bilgi veriyor. Dijital bağımlılığı önleme konusunda altı çizilen konular ise şöyle; Yemek masasında telefon bulundurmayın, Koyulan kuralları çocuklara aktarırken nedenlerini iyi açıklayın, Kural ihlallerinde uygulanacak cezaları birlikte belirleyin, Çocuğunuzun internet yaşına uygun sitelere girdiğinden  ve etik olmayan davranışları ya da şiddeti özendiren sitelere erişmediğinden emin olun, Çocuğunuzun internete erişiminin aileyle paylaşılan ortak alandaki bir bilgisayar üzerinden olmasını sağlayın, Davranışlarını yakından gözlemleyin. Ruh halinde değişiklik, iletişimde azalma, çalışma isteksizliği ve notlarda düşüş gibi beklenmedik değişimler konusunda tetikte olun.

Sağlıklı İnternet Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Dijital bağımlılıkta diğer önemli başlıklı sağlıklı bir dijital medya okuryazarı olma. Dijital medya her ne kadar eğlendirici ve ilgi çekici olmasa da, kullanımında da dikkatli olmak gerekiyor. Dijital medya kullanımında belli kurallar çerçevesinde bir iletişim geliştirmek önemlidir. Bunun için: Sosyal medyayı kendinizi geliştirmek için kullanın, Beğeni ya da yorum almak sizin için önemli olmasın, Kendi gelişiminizi artıracak blog yazın, Özel  hayatınızı sosyal medyadan uzak tutun, Kendinize bir hedef belirleyin, sosyal medya sizin hayatınızı yönetmesin, hedefiniz için bir araç olsun, Dijital medya okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı konusunda bilinçlenmeye çalışın. Fatıma Esra Öz’ün Haberi